Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od wielu już lat wskazuje mieszkańcom wsi przykłady prostych, bezkosztowych sposobów minimalizacji ryzyk wypadkowych oraz zachęca rolników do eliminowania zagrożeń i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy. Włączenie Polski do jednolitego rynku europejskiego doprowadziło do szeregu istotnych zmian w technologii produkcji rolniczej oraz zmodernizowania gospodarstw rolnych, m. in. modernizacji infrastruktury i parku maszynowego. Wyeliminowano część zagrożeń wcześniej identyfikowanych w gospodarstwach rolnych, ale pojawiły się nowe. Pod koniec ubiegłego roku zaktualizowano więc Zasady ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym opracowane przez KRUS w porozumieniu z Radą Ubezpieczenia Społecznego Rolników, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministrem Rodziny i Polityki Społecznej oraz Ministrem Zdrowia. Dokument ten zawiera rekomendacje dotyczące wyposażenia gospodarstwa, zabezpieczenia pracujących w nim osób oraz sposobów wykonywania czynności związanych z działalnością rolniczą, stosowanie których zmniejsza ryzyko wypadków przy pracy rolniczej i rolniczych chorób zawodowych. Jest on dostępny na stronie internetowej www.krus.gov.pl oraz we wszystkich jednostkach Kasy.
Do większości wypadków dochodzi w obrębie siedliska gospodarstwa rolnego, dlatego przedstawiamy zasady dotyczące organizacji tego miejsca, które każdy rolnik powinien znać i stosować, aby uniknąć niebezpiecznych zdarzeń.

1. Oddzielić część mieszkalną gospodarstwa od produkcyjnej w taki sposób, by dzieci oraz osoby postronne nie mogły tam wejść bez wiedzy rolnika. Wydzielić miejsce do zabawy dzieci i odpoczynku rodziny. W miarę możliwości należy również zorganizować odrębny wjazd do części produkcyjnej.
2. Zabezpieczyć siedlisko gospodarstwa rolnego przed dostępem niepowołanych osób oraz dzikich i bezpańskich zwierząt.
3. Dla zwierząt domowych (np. psów, ptactwa domowego) wydzielić i ogrodzić odpowiednie wybiegi, uniemożliwiając im przedostanie się poza wyodrębniony teren.
4. Dbać o ład i porządek w obejściu gospodarstwa, wyznaczyć i utwardzić ciągi komunikacyjne, zniwelować lub oznaczyć nierówności terenu, a także zapewnić odprowadzenie wód opadowych i właściwe oświetlenie. Śliskie miejsca posypywać popiołem, żwirem lub piaskiem.
5. Zabezpieczyć gospodarstwo w agregat prądotwórczy, który w przypadku awarii i przerw w dostawie prądu elektrycznego zapewni ciągłość procesów technologicznych.
6. Odpowiednio wypoziomować teren podwórza tak, by woda opadowa swobodnie spływała poza obejście. Wodę z dachów budynków w miarę możliwości skierować systemem rynien i rur do zbiorników i wykorzystywać do ochrony przeciwpożarowej i nawadniania.
7. Studzienki, zbiorniki, kanały i inne otwory technologiczne zabezpieczyć szczelnymi pokrywami lub barierkami ochronnymi. Większe zbiorniki, np. na ścieki bytowe lub gnojowicę należy otoczyć ogrodzeniem z wejściem zamykanym na klucz.
8. Budynki gospodarcze, inwentarskie, garaże, wiaty i inne:

• powinny posiadać sprawną instalację elektryczną i odgromową wykonaną i konserwowaną przez wykwalifikowanego specjalistę;
• drzwi w budynkach inwentarskich i gospodarczych należy wyposażyć w elementy zabezpieczające przed samoczynnym zamknięciem;
• w miarę możliwości należy usunąć istniejące w budynkach progi, a jeśli to niemożliwe – oznakować je oraz nisko zamieszczone nadproża, stosując odpowiednie barwy ostrzegawcze (np. ukośne czarno-żółte pasy); nie stosować progów w nowobudowanych pomieszczeniach inwentarskich;
• schody i rampy należy wyposażyć w poręcze lub barierki zabezpieczające przed upadkiem z wysokości;
• w pomieszczeniach budynków inwentarskich i garażach należy zapewnić właściwe, równomierne oświetlenie i wentylację; włączniki światła i wentylacji umieszczać przy każdym wejściu;
• pomieszczenia inwentarskie i gospodarcze powinny być wyposażone w apteczki i podręczny sprzęt gaśniczy, a miejsca ich przechowywania powinny być właściwie oznakowane i łatwo dostępne;
• w pomieszczeniach inwentarskich, w których znajdują się poddasza użytkowe, otwory w stropach i ścianach służące do zrzucania pasz i słomy należy zabezpieczać balustradami składającymi się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i listew zaporowych o wysokości co najmniej 0,15 m licząc od poziomu stropu poddasza; w połowie wysokości między poręczą a listwą zaporową powinno się umieszczać poręcz pośrednią lub przestrzeń tę wypełnić w sposób zabezpieczający przed wypadnięciem;
• w pomieszczeniach inwentarskich, w których występują hale udojowe z kanałami udojowymi, na ciągach komunikacyjnych szczególnie narażonych na wodę lub odchody zwierzęce, a także przy schodach stosować poręcze lub barierki oraz podłoża o właściwościach antypoślizgowych; w przypadku występowania zmian poziomu powierzchni zamieszczać informacje o zagrożeniu, tj. „uwaga wzniesienie” lub „uwaga uskok”;
• budynki inwentarskie zabezpieczać przed dostępem zwierząt domowych i poddawać okresowej dezynfekcji, dezynsekcji, a w razie konieczności również deratyzacji;
• włazy pionowe (ścienne) na strychy powinny posiadać uchwyty do zamocowania drabiny, ułatwiające bezpieczne wejście i zejście; należy również zamocować uchylną barierkę zabezpieczającą osobę pracującą na strychu przed upadkiem z wysokości;
• na potrzeby higieniczno-sanitarne należy wygospodarować pomieszczenie lub jego część z dostępem do bieżącej wody i środków do dezynfekcji rąk;
• konieczne jest wydzielenie i oznaczenie miejsca do składowania materiałów niebezpiecznych.

Rolniku zadbaj o bezpieczne otoczenie w domu oraz gospodarstwie aby chronić zdrowie i życie rodziny.

Beata Kiebała
PT KRUS w Ropczycach